De rol van social media in verkiezingstijd

We leven in een tijd waarin social media een belangrijke rol speelt in de manier waarop we met elkaar communiceren. De afgelopen jaren heeft ook de politiek gemerkt dat social media een belangrijke rol kan spelen in het verspreiden van een politieke boodschap. Maar wat zijn de voor- en nadelen hiervan?

Voordelen

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2021 gaven partijen tussen 11 en 17 maart enorme bedragen geld uit om hun boodschap via social media te ventileren, zo onderzocht de NOS destijds. Maar wat levert het de partijen op?

Zichtbaarheid en interactie

Ten eerste is het door social media voor politieke partijen een stuk makkelijker geworden om de kiezer te bereiken. Waar men vroeger afhankelijk was van de televisie, radio of geschreven pers, kan men nu zelf gemakkelijk een boodschap aan het grote publiek zenden. Dat betekent overigens niet dat de traditionele media geen belangrijke rol meer spelen. In aanloop naar de verkiezingen op 22 november staan er ontzettend veel programma’s gepland die in het teken staan van de aankomende verkiezingen.

Daarnaast is het voor partijen makkelijker om rechtstreeks met de kiezer in contact te komen. Door middel van opmerkingen die de ontvangen kan plaatsen onder berichten op social media kan een partij aanvoelen wat er onder haar publiek leeft en hier indien gewenst ook direct op reageren.

Snel reageren op de actualiteit en inzicht in effectiviteit

Een ander voordeel is dat het voor politici een stuk makkelijk is om snel in te spelen op de actualiteit. Een goed voorbeeld hiervan is een reactie van VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz. Afgelopen zondag vond het RTL verkiezingsdebat plaats tussen Frans Timmermans, Pieter Omtzigt en Yesilgöz. Tijdens één van de reclames viel het NRC journalist Lamyae Aharouay op dat Yesilgöz via het telefoon naar haar team communiceerde dat zij het moeilijkste gehad hadden. Een tijdje later reageerde Yesilgöz op de Tweet met een foto van haar telefoon met de tekst ‘’En dat bleek ook zo!’’.

Verder is het voor politieke partijen relevant om te weten of de boodschap die zij via social media verspreiden ook aanslaat bij de kiezer. Via social media kan men gemakkelijk zien hoeveel mensen een bericht liken, delen of erop reageren. Ook kan er gekeken worden naar hoeveel mensen het bericht onder ogen hebben gekregen en in welke delen van Nederland het bericht aanslaat. Deze informatie is voor partijen enorm waardevol.

Nadelen

Microtargeting

Hoewel het inzicht hebben in de cijfers van je social media account heel aantrekkelijk is voor politieke partijen, is het voor de ontvanger minder goed nieuws. Partijen maken in hun social media strategie gebruik van microtargeting: het benaderen van een specifieke doelgroep die past bij het profiel van de partij. Zo zocht de NOS uit dat als bijvoorbeeld geïnteresseerd bent in de VPRO, GL-PvdA je graag wil benaderen. En wanneer je een rekening hebt bij bank Türkiye of een ticket boekt bij Air Maroc de kans groot is dat je een advertentie van DENK te zien krijgt. Deze manier van kiezers benaderen kan een inbreuk zijn op de privacy van social mediagebruikers. Reden voor het ministerie van Binnenlandse Zaken om in nog in te voeren Wet op de politieke partijen een speciaal hoofdstuk op te nemen met transparantieregels voor politieke advertenties en microtargeting.

Dreiging

Een ander nadeel is de dreigementen die via social media plaatsvinden. Hoewel het voor de partijen fijn is om rechtstreeks met de kiezer in contact te staan, maakt dit het voor een kwaadwillende gemakkelijker om dreigementen te uiten tegen politici. Uit onderzoek bleek dat tientallen Kamerleden worden beveiligd en dat fractievoorzitter in de Tweede Kamer standaard een ‘’veiligheidspakket’’ krijgen aangeboden. Ook demissionair ministers Kaag en De Jonge krijgen of kregen beveiliging vanwege online dreigementen.

Conclusie

Het is duidelijk dat het gebruik van social media door politieke partijen en politici veel voordelen kent. Politici zijn makkelijker te benaderen en de partijen kunnen hun boodschap sneller aan de kiezer overbrengen. Maar wegen deze voordelen op tegen de nadelen? Dat is maar zeer de vraag. Daarom is het noodzakelijk dat een nieuwe Kamer na de verkiezingen werk gaat maken van regulering op het gebeid van de privacy, en verdere maatregelen gaat nemen die er voor zorgen dat het gebruik van social media veilig blijft.