Van 'Grip op migratie' naar een groene economie

De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 bood op 15 januari 2024 haar rapport ‘Gematigde Groei’ aan de Tweede Kamer aan. De kern van het rapport is, volgens commissievoorzitter Van Zwol, dat er keuzes gemaakt moeten worden over migratie, waarbij de kwaliteit van de economie en sociale samenhang vooropgesteld moeten worden. Dit is nodig om onderwijs, zorg, wonen en sociale zekerheid voor iedereen in Nederland toegankelijk te houden. Die keuzes zijn talrijker en groter dan enkel het sluiten van de grens. En die keuzes vergen offers.

Oorzaken migratie

Volgens Van Zwol zijn de krachten op migratie enorm door alle leed en ellende in de wereld rondom Europa, zo liet hij optekenen in NRC. “Oorlogen, regimes die niet functioneren, armoede. Klimaatverandering komt daar nog eens bij.” Dit zijn goede redenen om een beter heenkomen te zoeken. Denk aan de mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, denk aan de mensen die uit hun land vertrekken omdat zij vervolgd (zullen) worden om hun mening of om wie zij zijn, denk aan de mensen die geen eten meer op tafel kunnen neerzetten, omdat er simpelweg geen geld is om het gezin te voeden of omdat het land volledig verdroogd of overstroomd is, hoewel klimaatmigratie (nog) geen intercontinentale vormen aanneemt.

Inzetten op een kenniseconomie betekent minder arbeidsmigratie

In het hiervoor aangehaalde interview met NRC pleit Van Zwol onder meer voor het inzetten op een hoogwaardige kenniseconomie. Zo merkt hij op dat er via economisch beleid ingezet kan worden op de ontwikkeling van die hoogwaardige kenniseconomie. Hierdoor, zo stelt hij, wordt laagbetaalde arbeid uit de markt gedrukt en kan het naar elders verplaatsen, waardoor er minder arbeidsmigranten en nareizende gezinsleden naar Nederland komen.

Een van de keerzijden hebben wij ervaren tijdens de COVID19-pandemie, toen Nederland afhankelijk was van andere landen om aan mondkapjes te komen. Een andere keerzijde: bepaalde sectoren zullen krimpen of zelfs verdwijnen. Een essentiële vraag is hoe niet-arbeidsmigranten, werkzaam in laagbetaalde sectoren, hun boterham kunnen verdienen. Een leven lang ontwikkelen was al belangrijk, maar lijkt steeds belangrijker te worden.

Wel biedt het de kans om de economie te vergroenen. Sectoren waarin laagbetaalde arbeid plaatsvindt, bijvoorbeeld in de slachterijen, de glastuinbouw en distributiecentra, kunnen worden afgebouwd. En dat vergt iets van ons als burgers. Het kan bijvoorbeeld langer gaan duren voordat wij ons pakketje ontvangen. Misschien wordt ons bosje tulpen duurder, of gaat een gehaktbal meer kosten.

Dit stemt tot nadenken over het consumptiepatroon. Niet meer allebei, maar het een of het ander. Niet meer online bestellen, maar benodigdheden in fysieke winkels aanschaffen, bij voorkeur bij lokale ondernemers. Met als potentieel gevolg dat onze ecologische voetafdruk kleiner wordt