Wanneer werk privé, of privé werk wordt

Het is een variant op een modern cliché: Je ontmoet een leuk persoon op je werk of op je studie. In eerste instantie, wanneer het serieus wordt, kun je ervoor kiezen om bewust niet met elkaar samen te werken en zo een bepaalde scheiding te creëren. Echter, omdat je dezelfde of vergelijkbare interesses hebt en tot op zekere hoogte een netwerk deelt, zal de spanning tussen werk en privé altijd in een bepaalde mate blijven bestaan.

Ik vermoed dat dit scenario voor mensen in de publieke sector en in het politieke wereldje een bekende en herkenbare is. Er zijn natuurlijk de openbare voorbeelden, zoals oud-Kamerlid en recente formateur Elbert Dijkgraaf (SGP), die tijdens zijn Kamerlidmaatschap in een VVD-collega zijn echtgenote vond. Echter vindt dit ook meer onder de radar plaats. Denk bijvoorbeeld aan jongeren die hun relatie vinden bij de politieke jongerenorganisatie. Ja, dat is tegenwoordig ook een datingpool, en dat zou als sidenote hoop moeten kunnen bieden aan de singles onder ons. Zo ken ik zelf wel een paar voorbeelden binnen mijn eigen partij.

In de stap van werk naar privé kan het al per situatie verschillen in hoeverre je beide van elkaar kunt ontvlechten, wanneer die stap eenmaal voltooid is. Werk je in een freelancesetting met elkaar samen, dan kun je relatief makkelijk zeggen dat je dat in het vervolg niet meer doet. Veel lastiger wordt het al in een structurele setting, zoals werkzaamheden op dezelfde afdeling van een bedrijf. Zeg je dan je baan op? Of neem je minder drastische maatregelen en vraag je of je overgeplaatst kunt worden naar een andere afdeling? Hoeveel formele contacten behoud je dan nog met elkaar, in zoverre dat het nog wenselijk is? Ik kan me zo voorstellen dat het dan moeilijker wordt om de scheiding te maken.

De stap van privé naar werk is er natuurlijk ook. Dan heb je het bijvoorbeeld over een beleidsmedewerker van een politieke partij en een beleidsadviseur van een maatschappelijke organisatie die met elkaar een relatie hebben. Dit probleem is al te verhelpen als je allebei op verschillende beleidsgebieden zit. Toch zit er hierin meer grijs dan zwartwit: hoe kennen jouw collega’s je partner? In hoeverre is zakelijk contact dan verantwoord? Op welke manier zou je hierin grenzen kunnen stellen in de samenwerking en de betrokken poppetjes?

De onderliggende kernvraag in de werk-privékwestie is die van belangenverstrengeling. Daar zit namelijk de adder onder het gras bij dit diskoers. Hier vind je ook de meeste oordelen en beschuldigingen. Tegelijkertijd is dit breed en dus complex. Het gaat verder dan de relationele context. Het is ook een koffietje drinken met een goede vriend, die toevallig werkzaam is voor een inhoudelijk verwante werkgever. Haast automatisch zal het gespreksonderwerp ‘werk’ dan ook voorbij komen, waarbij ook inhoudelijke informatie gedeeld wordt. Kun je dit überhaupt reguleren, al zou je het willen? Of kun je dit beter in goed vertrouwen loslaten?

Uiteindelijk is deze kwestie vooral een persoonlijke kwestie en maakt iedereen er andere afwegingen in. Het verschilt per persoon waar de grenzen en rode lijnen liggen. Het is dan ook onterecht als er een schandaal is vanwege ogenschijnlijke belangenverstrengeling, naar mijn idee. Het is erg menselijk om sociale contacten te zoeken op de plekken waar je je bevindt. En ja, daar kan ook liefde ontstaan. In een ideale wereld zijn werk en privé in alle gevallen en in elke situatie van elkaar te scheiden, zo ook in de publieke sector. We leven alleen niet in die wereld. Mijn oproep is dan ook om in elk geval hierin wat genadiger voor elkaar te zijn en wat meer begrip voor elkaar te tonen. Waar de kwestie dan ook in de kern op neer komt, is in hoeverre je gewoon mens mag zijn op je werkplek.